Kolejowy Klub Sportowy „Unia” Tczew
W pierwszych
latach niepodległości na terenie Tczewa istniało kilka
niemieckich klubów sportowych, które tworzone były głównie w
celach propagandowych niemieckości naszego miasta. Jednak po
zawarciu traktatu wersalskiego, Pomorze zostało przyłączone do
Polski i w niedługim czasie nastąpiło wyludnienie obywateli
niemieckich, co było przyczyną zaniku działalności ich klubów.
Piłka nożna uwielbiana była przez Polaków od dawna, również i w
Tczewie zyskała swoje grono sympatyków. Po przybyciu na Kociewie
kolejarzy z Galicji, w której możliwy był rozwój polskich klubów
sportowych, znaleźli się fani, którzy podjęli się trudu
założenia pierwszego robotniczego klubu w mieście. 25
listopada 1922 roku powstaje Tczewski Klub Sportowy. W skład
pierwszego zarządu wchodzą m.in. Alojzy Szymański,
Władysław Kłos i Kazimierz Zieliński.
Polonizacja niemieckich stowarzyszeń odbiła się również na
futbolu. W 1924 roku Tczewski Klub Sportowy łączy się z klubem
„Olympia” Tczew tworząc jednosekcyjny zespół TKS „Olympia”
Tczew.
Dogodny dostęp do Wisły stworzył również możliwość rozwoju
sportów wodnych. Już w 1926 roku grupa kolejarzy z tczewskiego
węzła kolejowego uprawiała wioślarstwo pod patronatem Ligi
Morskiej i Rzecznej. Wielkie znaczenie dla rozwoju sportu
kolejowego na terenie kraju miało Kolejowe Przysposobienie
Wojskowe, które podporządkowało sobie wszystkie kluby sportowe i
organizacje półwojskowe. Choć od 1926 roku wioślarzom udało się
utworzyć autonomiczną sekcję, po trzech latach działalności
władze Kolejowego Przysposobienia Wojskowego zdecydowały o
połączeniu sekcji wioślarskiej oraz piłki nożnej w jeden klub,
który od tego momentu nosił nazwę Klub Sportowy Kolejowego
Przysposobienia Wojskowego „Unia” Tczew. Nazwa klubu
funkcjonowała aż do wybuchu drugiej wojny światowej.
Z biegiem lat wzrastała liczba klubowych sekcji. Do 1939 roku
funkcjonowały wspomniane sekcje piłki nożnej i wioślarstwa oraz
lekkoatletyczna, łyżwiarska, siatkówki męskiej, koszykówki
męskiej, pływania, bokserska, kolarska, a także tenisa
stołowego.
W swych pierwszych latach istnienia sekcja piłkarska rozgrywała
mecze towarzyskie na boisku Szkoły Morskiej w Tczewie. Dopiero w
1929 roku tczewski zespół zostaje zgłoszony do rozgrywek
Pomorskiego Związku Piłki Nożnej, a już rok później debiutuje w
rozgrywkach klasy C, zajmując drugie miejsce za drużyną KS
„Wisła” Tczew. Od 1932 roku piłkarze rozpoczynają zmagania w
rozgrywkach klasy B, która przyjęła nieco inny kształt. W lidze
grały wówczas drużyny z północnych rejonów Pomorza, z tzw.
„korytarza”.
Tczewski zespół już w 1934 roku uzyskuje awans do klasy A, był
to wówczas drugi poziom rozgrywkowy. Śmiało można powiedzieć, że
tczewianie przez sześć sezonów udanie rywalizowali na zapleczu
najwyższej ligi w Polsce. Niestety wybuch drugiej wojny
światowej przerwał wspaniałą passę osiągnięć tczewian. Wówczas
rozgrywano mecze na stadionie przy ul. Elżbiety. Podczas działań
wojennych teren ówczesnego boiska „Unii” wykorzystano pod
zabudowę osiedla mieszkalnego.
Po 1945 roku piłkarze nie odnosili większych sukcesów. Drużyna
KKS „Unia” Tczew naprzemiennie grała w rozgrywkach klasy B, A
oraz w Lidze Okręgowej. Pierwszy sukces w powojennej historii
klubu piłkarskiego, piłkarze Unii odnoszą dopiero w sezonie
1968-1969, kiedy to zaliczają trzecioligowy epizod. Kolejne lata
to ponowne borykanie się z problemami finansowymi i kadrowymi.
Wyniki kolejnych trzydziestu lat nie napawały optymizmem. Ważnym
wydarzeniem w historii klubu było powstanie w 1997 roku
Stowarzyszenia Piłkarskiego Kolejowego Klubu Sportowego „Unia”
Tczew, które w pełni przejęło opiekę nad sekcją piłkarską.
Na sukcesy nie trzeba było długo czekać. Już w 2001 roku zespół
„Unii” awansował do IV ligi, a rok później ponownie po
trzydziestu trzech latach do III ligi, tym razem na trzy lata.
Klub nie wytrzymał zobowiązań finansowych wobec zawodników i
działaczy. Tczewska piłka nożna znów sięgnęła dna. W celu
ratowania miejskiego futbolu 24 czerwca 2009 roku powstaje nowy
twór z połączenia dwóch zasłużonych dla tczewskiego sportu
klubów. Z powodu fatalnej sytuacji finansowej klubów MKS „Wisła”
Tczew oraz KKS „Unia” Tczew włodarze miasta, przy zawarciu
porozumienia między klubami doprowadzają do ich fuzji, w wyniku
której powstaje Stowarzyszenie Piłkarskie „Gryf 2009” Tczew,
które staje się klubem jednosekcyjnym.
Wartym odnotowania jest fakt wystąpienia KKS „Unia” Tczew w
rozgrywkach Pucharu Polski z okazji dziewięćdziesięciolecia
klubu. Dzięki staraniom Fabiana Liebnera, doszło do
chwilowej reaktywacji sekcji, bowiem w ten sposób kibice chcą
świętować te ważne wydarzenie w dziejach klubu. Co ciekawe,
drużyna „Unii” bardzo dobrze spisuje się w
pierwszych rundach Regionalnego Pucharu Polski. W pierwszym
meczu rundy eliminacyjnej unici pokonali u siebie 3:2 Morenę
Gdańsk, natomiast w meczu I rundy pokonali 4:3 Gryf Goręczyno. W
rozgrywkach wystąpili byli zawodnicy „Unii”, obecnie nie
zrzeszeni w drużynach ligowych.
Unici od 2002 roku występowali na nowo wybudowanym stadionie z
okazji osiemdziesięciolecia klubu przy ul. Elżbiety, który
posiada trybunę na 1292 miejsc (1172 miejsc siedzących), oraz
wymiary boiska 100 x 61 m. Wcześniej, bo w latach 1945-1970
zawodnicy rozgrywali mecze na Stadionie Miejskim, a od 1971 roku
na boisku przy ul. Wierzbowej.
Opisując działalność klubu KKS „Unia” Tczew nie można zapomnieć
o pozostałych sekcjach: wioślarstwa, gimnastyki i koszykówki,
funkcjonujących w okresie powojennym najdłużej.
Pierwsza z
nich trwa nadal. Od początku działalności wioślarze „Unii”
zajmowali czołowe lokaty w Polsce. Najbardziej dla promocji tej
dyscypliny zasłużyła się rodzina Lemke. Ojciec, Albert Lemke,
był szkoleniowcem sekcji i znakomitym trenerem. Wszystkie jego
dzieci były wioślarzami, a miał ich ośmioro. Pięcioro z nich
zdobywało tytuły mistrza Polski, a były to córki: Gabriela,
Teresa, Krystyna i Danuta oraz syn Ryszard. Choć wyniki
ostatnich kilkunastu lat były nieco słabsze, na wyróżnienie
zasługuje grono sportowców młodego pokolenia, którzy na
dziewięćdziesięciolecie klubu zdobyli medale mistrzostw Polski,
są to m.in.: Mateusz Biskup, Michał Baran,
Sebastian Pabjan i Paulina Brzostek. W 2010 roku
wioślarki Sara Wojciechowska i Roksana Karpińska
zdobyły złoty medal mistrzostw Polski. Wynik jest godny uwagi,
ponieważ na tej samej łodzi płynęła jeszcze Czesława
Kościańska, wychowanka KKS „Unia” Tczew, srebrna medalistka
Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w 1980 roku. Osiągnięcie
dziewczyn dobitnie pokazuje obecny stan sprzętu tczewskich
wioślarzy. Krótko po sukcesie, włodarze miasta zobligowali się
do zakupu nowej łodzi, która umożliwiła zawodniczkom szlifowanie
swojego niebywałego kunsztu. Swoją przygodę ze sportem w sekcji
wioślarstwa rozpoczynał również brązowy medalista Igrzysk
Olimpijskich w biegu na 5000 metrów z Rzymu… Kazimierz Zimny.
Wioślarze niezmiennie od 1926 roku korzystają z przystani i
hangaru przy ul. Nadbrzeżnej 15. Choć po wojnie zdewastowane,
dzięki czynom społecznym sympatyków sportów wodnych, jak i
działalności Alberta Lemke, udało się doprowadzić je do stanu
używalności. Dopiero w 2012 roku wybudowano nową przystań dla
małych jednostek, która służy miłośnikom wioślarstwa.
Sekcja gimnastyczna funkcjonowała od 1950 roku. Dzięki pomyślnym
negocjacjom z Biurem Parafialnym Kościoła pw. Św. Józefa w
Tczewie 17 października 1951 roku dochodzi do podpisania
porozumienia, na mocy którego KKS „Unia” Tczew wchodzi w
użytkowanie "Domu św. Józefa" przy ul. Gdańskiej, który na czas
budowy kościoła pełnił funkcję zastępczą. Od tego momentu
największe pomieszczenie budynku zostało przekształcone na salę
gimnastyczną, aż do 1991 roku. Pozostałe pokoje pełniły funkcję
biurową klubu.
W pierwszych latach funkcjonowania, sekcja prowadziła
działalność estradową. Przez pierwsze dziesięć lat
przeprowadziła 80 występów, cieszących się dużą popularnością.
Sekcja nie odnotowała jednak większych sukcesów. Z powodzeniem
wielokrotnie występowała tylko na arenie wojewódzkiej, niestety
na arenie krajowej były to tylko pojedyncze epizody. Wielki trud
w funkcjonowanie sekcji wkładali panowie: Jan Lemański,
Czesław Myszka oraz Henryk Myszka.
W 1969 roku reaktywowano sekcję koszykówki, głównie dzięki
staraniom Henryka Lemke. Był to niezmiernie ważny moment
dla sympatyków tego sportu. Już w pierwszych latach działalności
sekcja awansowała do Ligi Międzywojewódzkiej, a w latach
następnych awansowała do II ligi. Sekcja męska funkcjonowała
tylko do 1990 roku.
Do ligi młodziczek w sezonie 1974-1975 zostaje zgłoszona drużyna
kobieca. Sukcesów kobiecej koszykówki tczewscy fani mogą
zasmakować w latach dziewięćdziesiątych. W sezonie 1993-1994
klub pozyskał tytularnego sponsora i od tej pory nosił nazwę „Unia-Comes”
Tczew. Przed sezonem działacze mieli wielkie apetyty
przedsezonowe i aby je zaspokoić postanowiono ściągnąć do grodu
Sambora rosyjskiego trenera i trzy zawodniczki z Kirgizji, które
jak się okazało szybko zaczęły odgrywać wiodące role w zespole,
a były to Swietłana Pogromska, Irina Szyrobokowa
oraz Ludmiła Antropkina. Wobec niedopuszczenia do
rozgrywek sali gimnastycznej KKS „Unia”, zawody rozgrywano na
hali sportowej Szkoły Podstawowej nr 12 w Tczewie.
Sezon, choć
niezwykle udany, nie zapewnił tczewiankom awansu do pierwszej
ligi. Na przełomie sezonu zabrakło im tylko jednego punktu, a
baraże nie przyniosły upragnionego skutku. Wkrótce po tym sekcja
seniorek przestała istnieć, a grupy młodzieżowe przekazano do
klubu UKS „Piątka” Tczew. Koszykówka kobiet ponownie zawitała w
struktury KKS „Unia” Tczew w 2004 roku, kiedy to zespół seniorek
zaliczył roczny pierwszoligowy epizod, po czym spadł i sekcja
ponownie uległa rozwiązaniu. Ostatni sezon zawodniczki
rozgrywały na hali widowiskowo-sportowej II Liceum
Ogólnokształcącego w Tczewie.
Do grona
najważniejszych działaczy autor chciałby wyróżnić Mieczysława
Chrzanowskiego, Jana Stachowiaka, Alberta Lemke,
Henryk Lemka oraz Jan Lemański. Wielu działaczy
zasługuje na wyróżnienie, jednak na potrzeby artykułu zostało
wybranych kilku najważniejszych przedstawicieli omawianych
sekcji.
Jan
Lemański, ur. 1912. Od początku swojej działalności
sportowej związany z KKS „Unia” Tczew. W 1935 roku założyciel
sekcji bokserskiej. Po rozwiązaniu sekcji w 1950 roku, był
inicjatorem powstania sekcji gimnastycznej. Działacz, kierownik,
instruktor. W dowód uznania za swą działalność
otrzymał kilka odznaczeń były to m.in.: Złotą Odznakę Honorową
Federacji Kolejarz oraz Złotą Odznakę Zasłużony Działacz Kultury
Fizycznej. Zmarł 26.03.1992 roku.
Mieczysław Chrzanowski, ur. 30.03.1924. Działacz,
wiceprezes klubu ds. organizacyjnych w latach 1977-1980,
kierownik zespołu. Cieszył się wielkim autorytetem w drużynie.
Niezwykle oddana postać dla tczewskiego zespołu, która czyniła
wszystko, by sekcja funkcjonowała nadal. Pozyskał wielu
sponsorów dla tczewskiej piłki. Za swą działalność otrzymał
Złotą i Srebrną odznakę Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej.
Zmarł 09.09.2009 roku.
Jan
Stachowiak, ur. 1929. Prezes klubu KKS „Unia” Tczew w
latach 1968-1991. W 1991 roku otrzymał tytuł prezesa honorowego
klubu. Działacz i pasjonata futbolu. Związany z Polskimi
Kolejami Państwowymi od 1945 roku.
Albert
Lemke, ur. 1919. Od 1926 roku związany z sekcją
wioślarstwa. W latach powojennych znacząco przyczynił się do
rozwoju wodnego sportu w Tczewie. Razem z grupą znajomych
wyremontował hangar i przystań. Jako zawodnik występował do 42
roku życia. Zasłużony trener, wychowanek wielu medalistów
Mistrzostw Polski. Wśród młodzieży sympatię zdobywał swym
„ojcowskim” podejściem, a u działaczy wielkie uznanie. Za swą
działalność otrzymał wiele nagród i pochwał m.in.: Odznakę 100
lecia Sportu Polskiego oraz Odznakę Honorową Zasłużony Ziemi
Gdańskiej. Zmarł 08.10.1995 roku.
Henryk Lemka, ur. 1918.
Doprowadził do reaktywowania sekcji koszykówki w 1969 roku.
Działacz i kierownik sekcji. W latach jego działalności zespół
męski z powodzeniem występował w III lidze. Zmarł 18.01.2002
roku.
Lech Korda
|